„A jeśli bym o nich zapomniał,
Ty Boże na niebie zapomnij o mnie”
Słowa wieszcza narodowego Adama Mickiewicza wyryte na tablicy pamiątkowej upamiętniającej pomordowanych mieszkańców Załuża – Czarne, Podłęża i Dachnowa przez żołnierzy niemieckiego Wehrmachtu w czasie II Wojny Światowej, umieszczonej w przedsionku kościoła są dla nas niejako nakazem i przesłaniem.
To właśnie 22 czerwca 1941 roku poniosło śmierć trzydziestu mieszkańców – ludności cywilnej, która stanęła na drodze swoich oprawców. Były to często całe rodziny np. Broziów, Czabanyków, Czarnych, Monczynów, Pryczków i innych. W niedzielę 23 czerwca odbyły się obchody 78 rocznicy tych tragicznych wydarzeń. Rozpoczęły się rankiem na przysiółku Czarne modlitwą przy krzyżu – pomniku, którą poprowadził ks. Tadeusz Maciejko proboszcz miejscowej parafii, po czym nastąpiło złożenie kwiatów przez przybyłe delegacje. Następnie uczestnicy uroczystości udali się na cmentarz parafialny by przy grobach doczesnych szczątków pomodlić się o spokój dusz bestialsko zamordowanych mieszkańców.
Centralną częścią obchodów rocznicowych była Msza Święta w kościele parafialnym pod przewodnictwem J.E ks. bp. Mariusza Leszczyńskiego w koncelebrze ks. kan. Andrzeja Stopyry dziekana Dekanatu Lubaczowskiego oraz miejscowego proboszcza. W homilii ks. biskup podkreślił aspekt wychowania patriotycznego wśród młodzieży, która w tym dniu otrzymała Sakrament Bierzmowania. Po Mszy Świętej na dziedzińcu przed kościołem odbyła się część oficjalna. W swym wystąpieniu Wójt Gminy Lubaczów Wiesław Kapel podkreślił że od osiemnastu lat wspólnie kultywowana jest pamięć o tych tragicznych wydarzeniach, na okoliczność której wmurowano w przedsionku kościoła tablicę pamiątkową. Podniosłym momentem było odczytanie Apelu Poległych przygotowanego przez Jednostkę Strzelecką 2033 im. gen. J. Kustronia w Lubaczowie, który poprowadził st. chor. ZS Tomasz Szczygieł. Końcowym akcentem obchodów rocznicowych było złożenie kwiatów przy tablicy pamiątkowej przez delegacje:
– Szkoły Podstawowej z Oddziałem Przedszkolnym w Załużu na czele z Dyrektor Edytą Kudyba
– 26 Drużyny Harcerskiej Wielopoziomowej z Załuża pod kierunkiem Druhny Agnieszki Skiba
– Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. J. Kustronia w Lubaczowie pod dow. inspektora ZS Mateusza Obroślaka
– Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej na czele z Markiem Flisem
– Ochotniczej Straży Pożarnej w Załużu
– Samorządu Wsi Załuże na czele z Panem Stanisławem Szpytem, radnym i sołtysem
– Samorządu Gminy Lubaczów w osobach Wójta Gminy Wiesława Kapla, Przewodniczącego Rady Gminy Romana Cozaca
W uroczystościach uczestniczyły Poczty Sztandarowe:
W obchodach rocznicowych brali również udział mieszkańcy wsi i członkowie rodzin pomordowanych oraz przybyli goście.
GOK