„Na początku nie było niczego; nie było budynku, nie było nawet maszyny do pisania czy biurka, nie było funduszy. Było tylko marzenie i kilka osób, które w nie wierzyło” – w takich słowach, po II wojnie światowej Stefan Mierzwa, pomysłodawca i założyciel dzieła swojego życia- Fundacji Kościuszkowskiej, opisywał początki jej powstania. To dzieło trwa do dziś i ciągle się rozwija.

15 czerwca 2023 r. w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Baszni Dolnej odbył się wernisaż wystawy przygotowanej przez Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce pn. „POMYSŁ ŻYCIA. Amerykańska Fundacja Kościuszkowska- dzieło Polaka”. Celem ekspozycji jest przypomnienie biografii Stefana Mierzwy oraz  dziejów założonej przez niego organizacji.

Gościem specjalnym wydarzenia był Stephen Reynolds – wnuk Stefana Mierzwy, na co dzień mieszkający w USA, który przedstawił młodzieży i zaproszonym gościom niepublikowane dotąd rodzinne zdjęcia oraz bardzo osobiste wspomnienia o  dziadku.  Obecny na wydarzeniu  Wójt Gminy Lubaczów- Wiesław Kapel zwrócił się do dzieci i młodzieży, by nie bały się marzeń, podejmowały wyzwania i odnosiły sukcesy, tak samo jak Stefan Mierzwa, dla którego „Ameryka była urzeczywistnieniem pragnień”.

To wydarzenie jest kolejnym, które służy popularyzacji wiedzy o tej wybitnej postaci wśród mieszkańców regionu. Dzięki współpracy z Fundacja Kościuszkowską  już w lipcu odbędzie się obóz językowy “Teaching English in Poland”.   Jego celem jest integracja młodzieży, nauka języka, tak potrzebnego we współczesnych czasach, a także realizacja idei ciężkiej pracy, dzięki której możemy spełniać marzenia. Podczas obozu i zostanie również odsłonięta tablica poświęcona Stefanowi Mierzwie, jako inspiracji dla kolejnych pokoleń młodych mieszkańców Gminy Lubaczów.

Stefan Piotr Mierzwa urodził się 12 listopada 1892 r. w Rakszawie (województwo podkarpackie). Był jednym z trzynaściorga rodzeństwa i jedynym synem. W 1900 r. ojciec sprzedał mały majątek i cała rodzina przeniosła się do Baszni Dolnej, gdzie Stefan uczęszczał do szkoły.

W wieku 17 lat wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Pracował w ciągu dnia a nocami uczył się języka angielskiego, aby później móc podjąć studia, które ukończył na Uniwersytecie Harwardzkim. Następnie postanowił zrobić coś, co służyłoby ludziom w Polsce i w Ameryce.

W 1923 r. stworzył Polsko-Amerykański Komitet Stypendialny, który dał podstawy do stworzenia Fundacji Kościuszkowskiej, powołanej do życia w 1925 r. Fundacja stała się dla Stefana Mierzwy najważniejszym celem, który realizował przez wiele lat, najpierw jako sekretarz i dyrektor wykonawczy,  a potem prezes Zarządu i dyrektor wykonawczy.

Celem wystawy jest przypomnienie Stefana Mierzwy – wybitnego Polaka, który swoją pracą i sposobem działania otworzył szeroko drzwi wielu polskim naukowcom i ludziom kultury. Człowieka, który założył jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich organizacji w USA i na świecie. Jego życie, choć nie było łatwe, stanowiło pasmo realizowanych sukcesywnie dobrych pomysłów, kolejnych zamierzeń, służących ludziom nauki, kultury, sztuki. Charakter Stefana Mierzwy, jego odwaga, wiedza, ale i umiejętność łączenia ludzi – doprowadziły do powstania organizacji, która służy Polakom od prawie 100 lat.

Wystawa „Pomysł życia. Amerykańska Fundacja Kościuszkowska – dzieło Polaka”

Kuratorzy: dr Anna Rudek-Śmiechowska, dr hab. Tomasz Pudłocki, prof. UJ

Organizator: Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce

Partnerzy: Fundacja Kościuszkowska w Nowym Jorku; Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk (PAN) i Polskiej Akademii Umiejętności (PAU), Kraków; Stowarzyszenie Klub Stypendystów Fundacji Kościuszkowskiej