22 czerwca br. mija 80 lat od tragicznej śmierci mieszkańców Załuża – Czarne, Podłęża i Dachnowa, którzy zginęli z rąk hitlerowców w czasie II wojny światowej. W 1941 roku oprawcy w odwecie za strzały padające z pól, odpowiedzieli pacyfikacją wsi. Spalili zabudowania i zamordowali 30 osób. Śmierć poniosły wówczas całe rodziny: Czarnych, Czabanyków, Monczynyów, Broziów, Pryczków i innych. Najmłodsza ofiara miała 4 lata.
Samorząd Gminy Lubaczów i mieszkańcy wsi dbając o zachowanie pamięci i przekazywanie wiedzy o tych tragicznych wydarzeniach, każdego roku oddają hołd pomordowanym poprzez złożenie kwiatów i udział w modlitwie za dusze bestialsko pomordowanych.
Tegoroczne uroczystości rozpoczęły się 20 czerwca 2021 r. mszą świętą w kościele parafialnym w Załużu, po której delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze pod pamiątkową tablicą, znajdującą się w przedsionku świątyni. Następnie uczestnicy wydarzenia udali się w miejsce, gdzie znajduje się krzyż – pomnik w przysiółku Załuże- Czarne, by tam odmówić modlitwę, złożyć kwiaty i zapalić znicze, oddając tym samym hołd zabitym. Pan Wiesław Kapel- Wójt Gminy Lubaczów zabierając głos podkreślił, jak ważna jest pamięć o naszych Mieszkańcach, młodych patriotach, wychowanych w duchu miłości do Ojczyzny i rodziny. Obecność na tej uroczystości harcerzy, uczniów szkół, rodzin pomordowanych, mieszkańców i różnego rodzaju organizacji i instytucji, jest najlepszym wyrazem dbałości o przekazywanie tej choć trudnej, to niezwykle dla nas ważnej historii. Samorząd również ze swojej strony dba o zachowywanie dziedzictwa naszych przodków i wspomnień po nich, w tym przypadku poprzez odnowienie pomnika i ufundowanie nowej tablicy, której treść niesie ze sobą wiedzę, historię i pamięć.
W uroczystości wzięły udział delegacje:
– Rodzin Pomordowanych,
– Szkoły Podstawowej z Oddziałem Przedszkolnym w Załużu,
– 26 Drużyny Harcerskiej Wielopoziomowej z Załuża,
– Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. J. Kustronia w Lubaczowie,
– Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej okręg lubaczowski z Lubaczowa i roztoczański z Horyńca-Zdroju,
– Światowy Związek Żołnierzy AK oddział lubaczowski,
– Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych koło miejsko-gminne w Lubaczowie,
– Ochotniczej Straży Pożarnej w Załużu,
– Samorządu Wsi Załuże i Mokrzyca,
– Samorządu Gminy Lubaczów.
Pamiętając o słowach Jana Pawła II „Świat powinien wiedzieć, ile nas Polaków kosztowało prawo do swojego miejsca na ziemi”, dziękujemy za przygotowanie tej uroczystości, obecność na niej wymienionych delegacji, udział we wspólnej modlitwie, złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy.